مقدمه
آیا تاکنون برای شما پیش آمده که پس از ورود به یک وبسایت نتوانید بخش مورد نظر خود را پیدا کنید؟ برای مثال برای یافتن بخش پشتیبانی یا تماس با ما یک وبسایت دچار مشکل شده باشید؟ ظاهر یک وبسایت چه تأثیری در مدت زمان حضور شما در آن دارد؟ به عبارت دیگر تجربه کاربری مهم‌تر است یا رابط کاربری؟ در این مقاله تفاوت میان آن‌ها را بررسی و اهمیت هر یک را خاطرنشان می‌کنیم.
UX مخفف User Experience به معنا تجربه کاربری و UI مخفف User Interface به معنای رابط کاربری است. UI و UX در فرایند طراحی اصولی یک محصول مؤثر هستند و تعامل زیادی باهم دارند. می‌توان گفت در طراحی یک محصول UX بیشتر جنبه تحلیلی، آماری و فنی دارد و UI به ظاهر محصول می‌پردازد.
آنچه در این مقاله مطالعه می‌کنید:
- تجربه کاربری USER EXPERIENCE چیست؟
- طراحی تجربه کاربری UX Design چیست؟
- رابط کاربری User Interface چیست؟
- طراحی رابط کاربری UI Design چیست؟
- تفاوت تجربه کاربری و رابط کاربری
- طراح رابط کاربری چه کاری انجام می‌دهد؟
تجربه کاربری USER EXPERIENCE چیست؟
فرض کنید وارد یک وبسایت شده‌اید و می‌خواهید محصولی را بخرید. برای پیدا کردن گزینه خرید باید تا پایین صفحه SCROLL کنید تا گزینه خرید را پیدا کنید! در این قسمت ممکن است از خرید پشیمان شوید و سایت را ترک کنید زیرا تجربه کاربری خوشایندی نداشته‌اید! به عبارتی دیگر می‌توان گفت تجربه کاربری یعنی تجربه و حسی که شما هنگام تعامل با بخش‌های مختلف سایت دارید. زمانی که نتوانید به‌راحتی چیزی که می‌خواهید را پیدا کنید یا هنگام تصمیم‌گیری گزینه مورد نظر در دسترس شما نباشد، بی‌تردید تجربه خوبی از آن وبسایت نخواهید داشت.
Don Norman دانشمند شناختی و یکی از بنیانگذاران مشاوره طراحی گروه Nielsen Norman نخستین بار اصطلاح “تجربه کاربر” را در اواخر دهه 1990 به کار برد. او تجربه کاربری را این‌گونه توصیف می‌کند:«تجربه کاربر تمام جنبه‌های تعامل کاربر نهایی با شرکت، خدمات و محصولات آن را در بر می‌گیرد.»
طراحی تجربه کاربری UX Design چیست؟
طراحی UX فرآیند ایجاد محصولات یا خدماتی است که تجربیات معنا‌داری را برای کاربران فراهم می‌کند که شامل حوزه‌های مختلف توسعه محصول از جمله برندسازی، قابلیت استفاده و عملکرد است. هنگام طراحی باید فرایندی را که کاربر هنگام تعامل با یک محصول یا خدمات تجربه می‌کند را در نظر بگیرید و بتوانید پاسخ پرسش‌هایی را که در ادامه ذکر می‌کنیم، بیابید:
- کاربر چه نوع تعاملی با برند دارد؟
- کاربر چگونه با محصول یا خدمات آشنا می‌شود؟ (تبلیغات، وبلاگ یا …)
- کاربر پس از تعامل چه احساسی دارد؟
هدف اصلی طراح UX این است که هر کاربر تعامل مثبتی با یک محصول یا خدمات داشته باشد. چه این تعامل مشکلی را حل کند، سبب ایجاد سرگرمی شود یا در یافتن اطلاعات مهم به کاربر کند. در هر صورت فرد باید تجربه خوشایندی از آن داشته باشد.
بیشتر بخوانید: توسعه وب چیست و Web Developer شامل چه تخصص‌هایی می‌شود؟
رابط کاربری User Interface چیست؟
رابط کاربری به شیوۀ ارائه سایت، محصول، پلیکیشن و … اشاره دارد. زمانی که کاربر وارد سایت شما می‌شود باید از نظر بصری جذب شود. از سوی دیگر UI را می‌توان یکی از زیرمجموعه‌های طراحی UX در نظر گرفت زیرا در صورتی که با استفاده از عوامل بصری مانند رنگ‌ها، تصاویر، وکتورها، دکمه‌ها و … بتوانید رابط کاربری بهتری داشته باشید، فرد تجربه بهتری خواهد داشت. فراموش نکنید کاربر از طریق روش‌های طراحی، اجزا و عناصر با محصولات یا خدمات شما ارتباط برقرار می‌کند.
طراحی رابط کاربری UI Design چیست؟
در طراحی رابط کاربری آنچه کاربر هنگام استفاده از محصول یا خدمات شما خواهد دید، اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل در این بخش برندینگ، تایپ.گرافی و دیگر المان‌های بصری اهمیت زیادی خواهند داشت. به‌طور کلی می‌توان گفت یک طراح رابط کاربری این است که با استفاده از محتوا و المان‌های بصری، جذابیت و امکان دسترسی در یک محصول را برای کاربر فراهم کند.
تفاوت تجربه کاربری و رابط کاربری
اغلب UI و UX را با یکدیگر اشتباه می‌کنند و با این‌که میان این هم‌پوشانی وجود دارد، چندین تفاوت کلیدی دارند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1- نگاه در مقابل احساس
طراحی UX و UI نقش‌های مرتبط اما متفاوتی در توسعه محصول دارند. طراحی UI شامل ظاهر یک محصول است یعنی اجزای بصری و عناصر تعاملی که به تجربه کاربری کمک می‌کنند. طراحی UX بر احساس فراگیر محصول یا خدمات و اجزایی که منجر به تجربه‌های معنادار و مرتبط برای کاربران می‌شود، تمرکز دارد.
2- طراحی در مقابل نمونه سازی
طراحان UX و UI ممکن است روی یک محصول کار کنند اما وظایف و اهداف متفاوتی دارند. طراحان UX اغلب نمونه‌های اولیه قابل آزمایش را ایجاد می‌کنند که اساس جریان کاربر یک وبسایت یا سرویس را تشکیل می‌دهند؛ در حالی که طراحان UI محصولات و طرح‌هایی را نهایی می‌کنند که باعث تعامل کاربر می‌شود.
3- سطح بالا در مقابل جزئیات
تفاوت دیگر بین طراحان UI و UX سطح جزئیاتی است که در کار آن‌ها وجود دارد. طراحان UI روی صفحات، دکمه‌ها و تعاملات جداگانه کار می‌کنند و مطمئن می‌شوند که آن‌ها کاربردی هستند. طراحان UX دیدگاه سطح بالایی از یک محصول یا خدمات دارند و اطمینان حاصل می‌کنند که کاربر از یک سایت، سرویس یا برنامه راضی است و انتظار او برآورده شده است.
طراح رابط کاربری چه کاری انجام می‌دهد؟
طراحان رابط کاربری بر ویژگی‌های رابط کاربری محصول یا خدمات نظارت می‌کنند. آن‌ها مسئول انتخاب فونت‌ها، ایجاد عناصر بصری و اطمینان از جذابیت بصری اجزا یا صفحات جداگانه و متناسب با اهداف محصول هستند. طراحان UI مسئولیت سبک کلی و عملکرد طراحی یک محصول یا خدمات را بر عهده دارند. در ادامه برخی از وظایف آنان را ذکر می‌کنیم.
- ایجاد و حفظ سبک برند
ایجاد یک سبک برند بصری تعریف شده برای اکثر مشاغل مدرن بسیار مهم است و بخش مهمی در فرایند طراحی UI به شمار می‌آید. طراحان رابط کاربری اغلب وظیفه طراحی محصولاتی را بر عهده دارند که از نظر زیبایی‌شناختی با یک برند فراگیر مطابقت دارند. وظایف مربوط به حفظ سبک برند عبارتند از:
- ایجاد راهنماهای سبک برند
- حفظ استانداردهای طراحی در دسترس
- اجرای سبک یک برند به طور مداوم در یک محصول یا خدمات
2. طراحی بصری
طراحان رابط کاربری، عناصر منفردی چون تایپوگرافی، رنگ، طراحی دکمه‌ها و سایر زمینه‌هایی را که به یک رابط قوی کمک می‌کنند، می‌سازند و بهینه می‌کنند.
وظایف مربوط به طراحی بصری عبارتند از:
- طراحی دکمه ها و سایر عناصر قابل کلیک
- انتخاب فونت مناسب
3. طراحی تعاملی
بسیاری از طراحان رابط کاربری، عناصر تعاملی یک وبسایت یا سرویس را توسعه می‌دهند و اجرا می‌کنند. این فرایند می‌تواند شامل انیمیشن‌ها یا سایر عناصر تعاملی باشد. به عنوان مثال، یک طراح رابط کاربری ممکن است یک انیمیشن در وب سایت ایجاد کند که پس از کلیک کاربر روی آن فعال شود. نمونه‌هایی از وظایف طراحی تعاملی در طراحی UI عبارتند از:
- ایجاد انیمیشن برای عناصر در یک صفحه
- توسعه عناصر تعاملی شامل تصاویری مانند ویدیو یا عکس
- مدیریت نحوه حرکت محتوا هنگام تعامل کاربر با آن
4. طراحی واکنش‌گرا
محصولات و خدمات باید در طیف وسیعی از دستگاه‌ها از جمله لپ‌تاپ، تبلت و تلفن‌های هوشمند قابل دسترسی باشند. طراحی واکنش‌گرا (Responsive Design) به فرایند ایجاد محتوایی اشاره دارد که بتوان آن را در انواع مختلفی از دستگاه ها مشاهده کرد. این امر به ویژه برای طراحی وب بسیار مهم است. سایت ها باید در همه چیز از یک مانیتور 27 اینچی گرفته تا یک صفحه نمایش تلفن هوشمند 5 اینچی قابل مشاهده و استفاده باشند. نمونه‌هایی از وظایف طراحی واکنش‌گرا عبارتند از:
- توسعه وبسایت یا طرح بندی برنامه‌های انعطاف‌پذیر
- ایجاد عناصر برداری قابل تغییر
- مدیریت راهنماهای سبک طراحی واکنش‌گرا
نتیجه‌گیری
تفاوت تجربه کاربری و رابط کاربری مسئله‌ای ابهام‌برانگیز به شمار می‌آید. نکته مهم این است که هدف تجربه کاربری کاربردی بودن محصول (سایت، اپلیکیشن و …) شما محسوب می‌شود. رابط کاربری نیز با استفاده از عوامل گرافیکی ظاهر چشم‌نوازی فراهم می‌کند. با این تفاصیل توجه به UI و UX نوعی سرمایه‌گذاری روی محصول و خدمات است. برای مشاوره می‌توانید با کارشناسان ما در زارع‌تک در ارتباط باشید.